Bass hay những âm thanh tần số thấp được tạo ra bởi loa woofer và subwoofer. Chính vì lý do này mà nhiều người thường nhầm lẫn giữa 2 loại loa này.

Subwoofer (loa siêu trầm) là một loại của woofer (loa trầm). Tuy nhiên, loa siêu trầm được thiết kế để tạo ra những âm thanh có tần số thấp hơn loa trầm. Ngược lại, loa woofer lại có thể tạo ra những âm thanh nằm trong dải tần số rộng hơn so với subwoofer.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng so sánh chi tiết sự khác biệt giữa loa subwoofer và woofer.

Loa trầm (woofer) là gì?

Woofer là một loudspeaker (loa phóng thanh) chuyên tái tạo âm thanh tần số thấp. Một chiếc loa trầm có thể tái tạo âm thanh nằm trong dải tần số từ 40Hz tới 2,500Hz. “Woof” trong woofer liên quan đến âm thanh trầm trong tiếng chó sủa.

Loa siêu trầm (subwoofer) là gì?

Nói một cách đơn giản, subwoofer có thể được coi là một loudspeaker với một driver được dùng để tăng âm bass.

Hầu hết subwoofer đều được tích hợp sẵn một bộ khuếch đại (sub điện) và có thể tái tạo âm thanh nằm trong dải tần số 20Hz tới 250Hz. Những chiếc loa sub chuyên dụng được sử dụng ở các buổi hòa nhạc sẽ thường tạo ra âm thanh có tần số khoảng 100Hz.

Tần số trên 250Hz được gọi là “Bass Presence Region”. Trong khi đó tần số trong khoảng 37Hz tới 60Hz thì được gọi là “Sub Bass”.

Có 2 loại loa sub: subwoofer chủ động (sub điện) và subwoofer bị động (sub hơi). Sub điện thì có sẵn bộ khuếch đại (amplifier), trong khi đó sub hơi cần một bộ khuếch đại bên ngoài để hoạt động được.

Sự khác biệt giữa subwoofer và woofer

	Woofer	Subwoofer
Dải tần số	Tái tạo âm bass nằm trong dải 20Hz tới 200Hz	Tái tạo âm bass nằm trong dải 40Hz tới 2.5kHz
Active/Passive	Passive bass drivers	Active and passive drivers
Driver	Nhiều driver (low, mid và high driver)	Chỉ có low driver
Kích thước	Nhỏ hơn (4 inches tới 15 inches)	Lớn hơn (8 inches to 21 inches)
Trở kháng	8Ω	4Ω, 8Ω
Phân tần (Crossover)	Hầu hết đều không có sẵn hệ thống phân tần	Có sẵn hệ thống phân tần
Nguồn	Tiêu thụ ít năng lượng hơn 10-20 W RMS of power 50 W RMS of power 100 W RMS of power	Tiêu hao nhiêu năng lượng hơn 200-300 W RMS of power 250-500 W RMS of power 1000 W RMS of power
Chất lượng âm thanh	Âm thanh không chắc chắn	Âm thanh đầy đủ do dải tần hẹp
Độ phức tạp	Ít phức tạp hơn do chúng bao phủ một dải tần rộng hơn	Phức tạp hơn do chúng bao phủ một dải tần nhỏ hơn
Số lượng driver	Hệ thống 2-way, 3-way hoặc 4-way driver	Hệ thống đơn hoặc dual driver

Chú thích:

• RMS (Root Mean Square): Công suất hiệu dụng/ Công suất thực. Đây là công suất mà tại đó thiết bị sẽ hoạt động bình thường và ổn định.
• Way: đường tiếng.

Dải tần số

Nhìn chung, các loa trầm (woofers) tạo ra các âm thanh tần số thấp nằm trong dải từ 50Hz tới 1000Hz. Trong thực tế, có một số woofer có thể tái tạo âm thanh tần số thấp trong khoảng 40Hz tới 2500Hz.

Ở những tần số cao hơn, woofer có thể được gọi là mid-woofer vì nó đã đi sang dải tần số của loa mid (500 – 2kHz).

Mặt khác, các loa siêu trầm (subwoofers) chỉ có thể tạo ra âm thanh trong dải tần số từ 20Hz tới 120Hz. Chỉ một số ít loa sub có thể tái tạo được âm thanh tần số 200Hz.

Loa sub không tạo ra âm thanh có tần số dưới 20Hz. Chỉ có rotary hoặc propeller subwoofer mới có khả năng tạo ra những tần số thấp hơn 20Hz.

Điều này cũng có nghĩa subwoofer là loa xử lý những tần số thấp nhất mà con người có thể nghe thấy được (20Hz – 20kHz).

Vì vậy, woofer thường phù hợp với những người cần một dải tần số rộng. Trái lại, subwoofer lại dành cho những người cần dải tần số hẹp hơn. Đó cũng là lý do mà các loa woofers thường được sử dụng trong những hệ thống di động như hệ thống âm thanh xe hơi.

Nếu bạn là người yêu thích âm nhạc và muốn có thêm năng lượng, sức mạnh, sự sôi động trong những bài hát thì subwoofer là lựa chọn phù hợp.

Mặt khác, do có dải tần rộng hơn nên loa woofer cũng được nhiều người dùng tìm kiếm.

Nhìn chung, với dải tần số hẹp, loa subwoofer rất phù hợp cho hệ thống âm thanh tại gia hoặc các hệ thống âm thanh công cộng (Public Address Systems).

Kích thước

Về kích thước, subwoofer thường lớn hơn woofer. Lý do là bởi để tạo ra các âm thanh có tần số thấp (20Hz tới 120Hz), loa siêu trầm cần nhiều không gian.

Thùng loa sub cũng được làm lớn hơn để driver có thể làm rung động nhiều không khí hơn trong khi vẫn duy trì dải tần số thấp nhất.

Mặc dù bạn có thể thấy những chiếc loa woofer cỡ lớn, tuy nhiên kích cỡ không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng âm bass mà nó tạo ra. Loa trầm vẫn không thể tái tạo những âm thanh có tần số cực thấp giống như loa siêu trầm.

Số lượng driver

Hầu hết woofer đều có nhiều driver, trong khi đó subwoofer thường chỉ có một driver. Nếu bạn bắt gặp một loa siêu trầm có nhiều hơn một driver thì rất có thể nó là loa sub custom.

Một woofer 2-way (2 đường tiếng) bao gồm một tweeter (loa tần số cao) và một woofer. Mặt khác, woofer 3-way sẽ bao gồm một tweeter, midrange driver và woofer. Một số khác có thể có một super-tweeter ngoài 3 driver kể trên.

Loa trầm với nhiều driver, bao gồm high và midrange driver cho phép tạo ra các dải tần số một cách linh hoạt hơn trong hệ thống âm thanh tại gia (home theater system). Hay nói một cách khác, woofer có thể tái tạo các tần số thấp, trung và cao.

Mặt khác, như đã đề cập ở trên, loa siêu trầm thường chỉ có một driver. Tuy nhiên bạn có thể tìm thấy nhiều sub trong một thùng loa. Trong trường hợp này, mỗi sub vẫn chỉ có một driver duy nhất.

Đối với nhiều người, càng nhiều loa sub càng tốt. Bổ sung thêm loa sub có thể giảm cộng hưởng trong phòng và tăng trải nghiệm nghe.

Tuy nhiên, bạn cần phải hiểu rằng việc phân phối âm trầm đồng đều khắp phòng sẽ quan trọng hơn độ mạnh của bass.

Active/ Passive Bass Drivers

Woofer và subwoofer được cấp nguồn bằng các phương pháp khác nhau bởi chúng phục vụ cho những mục đích không giống nhau.

Woofer là Passive Bass Drivers. Hay nói cách khác bạn cần một bộ khuếch đại bên ngoài hoặc đầu thu Audio/ Video để cấp nguồn cho nó.

Không giống như woofer, loa sub được thiết kế tích hợp sẵn bộ khuếch đại hoặc không. Điều này có nghĩa nếu có một loa sub bị động (sub hơi) thì bạn cần sử dụng bộ khuếch đại bên ngoài để cấp nguồn cho nó. Hay nói một cách khác, bạn có thể cấp nguồn cho sub hơi giống như cấp nguồn cho woofer.

Loa sub chủ động (sub điện) được trang bị sẵn bộ khuếch đại. Vì thế bạn không cần amply bên ngoài để cấp nguồn cho sub. Tuy nhiên bạn vẫn phải cấp nguồn cho loa.

Phân tần

Subwoofer chủ động được tích hợp sẵn hệ thống phân tần. Trong khi đó, không phải tất cả woofer được tích hợp tính năng này.

Nếu muốn âm bass rõ ràng hơn, bạn có thể điều chỉnh pha và thiết lập phân tần. Ngoài ra bạn cũng có thể thay đổi độ lợi (gain).

Để thiết lập độ lợi một cách hợp lý, bạn hãy vặn núm điều chỉnh cho đến khi nó lấn áp các loa vệ tinh mà âm thanh không bị méo.

Sau đó, điều chỉnh phân tần xuống cho đến khi các tần số mid và high biến mất. Bộ lọc thông thấp (low-pass filter) trong hệ thống phân tần sẽ loại bỏ những tần số mà bạn không muốn sub tái tạo. Vì vậy, sub điện có thể tạo ra bass rõ ràng hơn.

Tiêu hao điện năng

Do tái tạo ra các âm thanh nằm trong dải tần số khác nhau, mức độ tiêu thụ điện năng giữa woofer và subwoofer cũng khác nhau.

Loa sub được thiết kế để tạo ra những tần số thấp nhất mà con người có thể cảm nhận được. Vì thế bộ khuếch đại cần nhiều điện năng hơn.

Không chỉ vậy, do làm rung động lượng lớn không khí nên việc tiêu hao nhiều năng lượng hơn cũng là điều dễ hiểu. Các âm thanh tần số thấp là những sóng âm cực kỳ lớn mà chỉ có driver cỡ lớn mới có thể tạo ra. Những driver này thường có kích thước từ 8 tới 12 inches. Điều này cũng làm tăng mức tiêu hao năng lượng của subwoofer.

Trong khi đó woofer không cần phải tạo ra các tần số cực thấp và cũng không được thiết kế để làm rung động nhiều không khí. Đồng thời, các sóng âm tần số cao là đủ nhỏ và driver cỡ bé có thể tái tạo ra chúng. Do đó, woofer tiêu hao ít năng lượng hơn.

Sự khác biệt trong yêu cầu về nguồn có thể là điều nhiều người không muốn sử dụng loa subwoofer nếu họ có nguồn điện không ổn định.