Cho dù bạn là một người bình thường thưởng thức nhạc hay là một chuyên gia sản xuất âm nhạc thì cái đích cuối cùng vẫn là tìm kiếm cho mình một âm thanh tốt nhất.

Hiện nay âm thanh nổi (stereo) được ưa dùng nhiều hơn âm thanh mono. Tuy nhiên vẫn có nhiều người lựa chọn âm thanh mono.

Vậy câu hỏi đặt ra là âm thanh stereo là gì? Âm thanh mono là gì? Sự khác biệt giữa âm thanh stereo và âm thanh mono? Bài viết sẽ giúp bạn giải đáp những thắc mắc này để tìm ra âm thanh phù hợp với bản thân.

Âm thanh Mono là gì?

“Mono” là viết tắt của monophonic hoặc monaural, có nghĩa là đơn âm. Khi nhắc tới âm thanh mono tức là nói đến loại âm thanh chỉ có một tín hiệu sử dụng một kênh âm thanh duy nhất.

Bởi vậy, khi phát âm thanh mono, người nghe thường sẽ cảm nhận được âm thanh mình đang nghe đang được phát ra từ một tụ điểm trong không gian (thường là từ đằng trước hoặc chính giữa).

Âm thanh mono thường có chất âm phẳng, hẹp. Đó là bởi tất cả các yếu tố âm thanh đều được tập trung trong cùng một kênh và được phát ở âm lượng giống nhau.

Ngày nay khái niệm âm thanh mono có vẻ như không được nhiều người biết đến, tuy nhiên nó vẫn được sử dụng khá rộng rãi. Ngày nay, âm thanh mono vẫn được sử dụng để hỗ trợ người khiếm thính, hệ thống âm thanh công cộng (Public Address System), phát thanh AM và loa điện thoại.

Âm thanh Stereo là gì?

“Stereo” là viết tắt của stereophonic hay còn được gọi là âm thanh nổi. Bắt nguồn từ từ “stereos” trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là rắn, chắc và 3 chiều.

Âm thanh stereo có hai tín hiệu âm thanh dành cho hai kênh âm thanh riêng biệt, tạo ra sự nhận biết về không gian. Đây cũng là thiết lập mặc định cho hầu hết tai nghe hiện nay.

Âm thanh stereo thường mang đến sự sống động và đầy đủ hơn là âm thanh mono bởi không có giới hạn trong một kênh âm thanh.

Do sử dụng nhiều kênh, tất cả các yếu tố và các lớp trong một bản âm thanh có không gian để tỏa sáng. Từ đó đem lại cho chúng ta một thứ âm thanh chi tiết, thực tế hơn.

Để tạo ra loại âm thanh này phải sử dụng 2 microphone để ghi lại. Mỗi microphone được đặt tại một vị trí khác nhau so với nguồn âm thanh để thu được cùng một âm thanh hơi khác nhau. Đây được gọi là “true stereo”.

Ngoài ra bạn cũng có thể tạo âm thanh stereo từ một đầu vào âm thanh đơn âm (mono). Bằng cách duplicate những bản âm thanh mono và thêm hiệu ứng vào thông qua phần mềm. Đây còn được gọi là âm thanh nổi giả (pseudo-stereo).

Đặc điểm âm thanh Stereo, Binaural và Spatial

Nếu đã nắm được thông tin về âm thanh nổi rồi thì bạn nên tìm hiểu thêm về nhịp sóng âm (binaural) và âm thanh không gian (spatial).

Cả 3 loại âm thanh này đều mang lại cho bạn một trải nghiệm đắm chìm trong những bản nhạc, tốt hơn so với âm thanh mono.

• Stereo: Như đã nói ở trên, âm thanh stereo bao gồm 2 tín hiệu âm thanh. Vì thế âm thanh nổi thường được coi là phát ra từ trái sang phải.
• Binaural: Được tạo ra bằng cách sử dụng một chiếc đầu giả với microphone được trang bị ở cả 2 tai. Chiếc đầu giả này sau đó được đặt trong một căn phòng hoặc trong một không gian để thu nhạc nhằm ghi lại âm thanh theo cách chúng ta nghe thấy trong đời thực. Nhịp sóng âm thường được sử dụng trong các bản ghi ASMR (Autonomous Sensory Meridian Response) chuyên nghiệp.
• Spatial: Âm thanh không gian hay âm thanh vòm ảo được tạo ra bằng việc xử lý âm thanh stereo thông qua phần mềm âm thanh 3D. Phần mềm này có nhiệm vụ điều chỉnh tần số và theo dõi chuyển động đầu người nghe để đảm bảo bạn có được một trải nghiệm nghe 360 độ.

So sánh âm thanh Mono và Stereo

Chơi nhạc

Âm thanh mono và stereo nghe rất khác nhau và có thể dễ dàng nhận ra.

	Mono	Stereo
Chất lượng âm thanh	Phẳng và hẹp.	Sống động và đầy đủ.
Nguồn âm thanh	Tất cả các yếu tố đều đến từ cùng một điểm, thường là từ trung tâm.	Cho phép bạn xác định âm thanh từ nhiều hướng.
Âm lượng	Lớn do tất cả các lớp âm thanh được đặt ở trung tâm và hàng trước.	Có thể lớn hơn âm thanh mono kể cả có cùng cường độ âm thanh. Do sử dụng 2 tín hiệu âm thanh có thể làm tăng chiều sâu và không gian, làm âm thanh trở nên sống động, mạnh mẽ hơn.
Dải tần số, chiều sâu và độ chi tiết	Tạo ra nhận thức 2 chiều bằng cách đưa âm thanh có tần số cao hơn ra phía trước và đẩy âm thanh có tần số thấp hơn về phía sau.	Tạo ra nhận thức 2 chiều nhưng rộng hơn. Vì thế âm thanh chi tiết và rộng hơn.

Ghi âm

Thiết bị và quá trình ghi âm đối với âm thanh mono và stereo khá khác nhau.

	Mono	Stereo
Số kênh sử dụng	1	2
Chi phí	Thấp	Cao
Thiết bị yêu cầu	Ít nhất 1 microphone và 1 loa.	Ít nhất 2 microphone và 2 loa.
Yêu cầu kiến thức kỹ thuật	Người mới cũng có thể làm được bằng các thiết bị không chuyên và phần mềm ghi âm.	Yêu cầu nhiều hiểu biết hơn về mix âm thanh và vị trí các thiết bị thu để có được âm thanh tốt nhất.